Marchogaeth ac RA

Rwyf wedi bod yn farchog ceffylau brwd ers plentyndod, yn cystadlu’n gyson yn ogystal â magu merlod a’u hyfforddi. Pan gefais ddiagnosis o RA yn 2006, rwy’n meddwl mai fy union eiriau wrth fy ymgynghorydd oedd “Byddaf yn rhoi’r gorau i unrhyw beth ac eithrio marchogaeth.” 

Rhaid cyfaddef, yn y dyddiau cynnar hynny, dim ond fy merlen hŷn y gwnes i'n gwybod y byddai'n gofalu amdanaf beth bynnag y marchogais i. 

Fe gymerodd dipyn o amser i gael fy meddyginiaeth yn iawn felly roedd yr haf cyntaf braidd yn anodd ond llwyddais i barhau i reidio. Cefais fy nghyfeirio hefyd at Therapydd Galwedigaethol rhagorol, er ei fod yn dipyn o fwli pan ddaw i amddiffyn cymalau! Beth bynnag, aeth ati i ddylunio sblint i amddiffyn fy nwylo tra roeddwn i'n marchogaeth. Roedd y sblint cychwynnol yn blastig ond roedd hwnnw'n rhy swmpus a ddim yn ddigon cryf felly gyda chymorth gemydd lleol a pheth prawf a chamgymeriad fe wnaethon ni greu sblint arian, a ddefnyddiais yn rheolaidd tan yn ddiweddar iawn. Roeddwn i’n ddigon ffodus i gwrdd â pheiriannydd sy’n gweithio gyda ffibr carbon yn y DU ac fe ddechreuon ni siarad am fy RA a’r sblintiau rwy’n eu defnyddio, a dywedais yn cellwair “yr hyn sydd ei angen arnaf yw un ffibr carbon”. Cymerwyd fy sblint arian fel templed a chafodd ei sganio a'i ddelweddu o bob ongl bosibl i gynhyrchu'r dimensiynau cyfrifiadurol gofynnol. Cynhyrchwyd prototeip plastig i mi geisio ac ar ôl mân newid cynhyrchwyd sblint ffibr carbon. Mae'n ysgafn iawn, nid yw'n swmpus o gwbl, ond mae'n gryf iawn. Rwy'n ffodus iawn eu bod wedi gwneud fy sblint fel prawf i brofi bod y broses yn bosibl.
 
Rhoddodd fy Therapydd Galwedigaethol lawer o ecséis bys i'w wneud hefyd, rhai'n defnyddio pwti a rhai ddim. Gellir gwneud yr holl ymarferion tra'n ymlacio gyda'r nos a gellir gwneud rhai mewn unrhyw funud sbâr yn ystod y dydd, fel cerdded bysedd. Pe bai unrhyw un nad oedd yn gwybod bod gen i RA yn edrych ar fy nwylo ni fyddent byth yn credu bod unrhyw beth o'i le gyda mi o gwbl. Rwy’n siŵr mai agwedd gadarnhaol a’r ymarferion sy’n gyfrifol am hynny.
 
Rwy'n defnyddio nifer o declynnau i'm helpu o gwmpas y cartref fel agorwyr jariau a thipiwr tegell. Y teclyn gorau sydd gen i yw agorwr jar a photel sy'n ffitio o dan fy nghwpwrdd cegin, gallwch chi osod unrhyw beth gyda sgriw top arno a'i droelli.
 
Yr haf cyntaf hwnnw cefais fy newis i gynrychioli fy nghlwb marchogaeth mewn dressage ac roeddwn yn ddigon ffodus i gymhwyso ar gyfer y Pencampwriaethau Cenedlaethol, lle bu i ni ennill.
 
Rydw i nawr yn ôl yn marchogaeth bob dydd yn yr haf a thri neu bedwar diwrnod yr wythnos yn ystod y gaeaf. Rwy'n gweithio'n rhan amser yn y diwydiant meddalwedd ac yn helpu ar fferm ddefaid fy rhiant, ac rwyf hefyd yn ôl i hyfforddi'r merlod ifanc yr wyf wedi'u magu fy hun.
 
Rwyf wedi cymhwyso ar gyfer Pencampwriaeth y Clybiau Marchogaeth Cenedlaethol bob blwyddyn ers i mi gael diagnosis o RA, gyda gwahanol ferlod, ac wedi cael fy lleoli bob tro, yn amlach na pheidio rydym yn dod adref gydag o leiaf un fuddugoliaeth. Rwyf hefyd yn cystadlu’n rheolaidd mewn cystadlaethau Dressage Prydeinig ac wedi cystadlu yn y rowndiau terfynol rhanbarthol. Fe wnes i gymhwyso un o'm merlod ifanc hefyd ar gyfer rownd derfynol genedlaethol i ddechreuwyr lle cafodd ei lleoli.
 
Pan gefais ddiagnosis am y tro cyntaf roeddwn yn teimlo'n sâl iawn llawer o'r amser, ac o ganlyniad penderfynais leihau fy oriau gwaith i weithio rhan amser. Cam peryglus ar y pryd gan fod fy nghwmni yn dileu swyddi oherwydd yr hinsawdd economaidd ac roedd fy rôl yn llawn amser. Cefais drafodaeth gyda fy Rheolwr Gyfarwyddwr ac es i ar wyliau heb wybod a oedd gennyf swydd i ddod yn ôl ati. Fel y byddai lwc, cytunodd y cwmni i'm cynnig a newidiodd fy rôl a lleihau fy oriau i dri diwrnod yr wythnos. Y llynedd penderfynais fy mod yn ddigon iach i weithio pedwar diwrnod yr wythnos a dyna dwi'n dal i'w wneud. A dweud y gwir, dwi'n ddigon iach i weithio pum diwrnod yr wythnos, dwi jyst yn dewis peidio!
 
Oes, mae'n rhaid i mi gyflymu fy hun a derbyn bod angen i mi orffwys y diwrnod yn dilyn cystadleuaeth ond ar y cyfan rydw i mor egnïol nawr ag yr oeddwn cyn i mi gael diagnosis o RA.

Gwanwyn 2012 gan Dawn Vear