Ratunek

Szczepienia dla osób chorych na reumatoidalne zapalenie stawów

Osoby cierpiące na RZS muszą dbać o ochronę przed infekcjami. W przypadku RZS ryzyko infekcji, w tym przeziębienia, ale także poważnych infekcji, takich jak grypa czy zapalenie płuc, może być zwiększone. Zarówno choroba, jak i leczenie zmieniają układ odpornościowy organizmu, zmniejszając zdolność skutecznego usuwania infekcji, zanim staną się poważne.

Wydrukować

Szczepienia to sposób, w jaki możemy pomóc wytrenować nasz układ odpornościowy, aby szybciej i skuteczniej rozpoznawał infekcje. Być może najbardziej dramatycznym przykładem sukcesu szczepionek była pandemia Covid-19, podczas której w pierwszym roku ich stosowania zapobiegnięto około 230 000 przyjęć do szpitali i 100 000 zgonów. Rzeczywiście szczepienie przeciwko Covid-19 okazało się kluczem do globalnego wyjścia z pandemii.

Covid-19 nie jest pierwszą chorobą, którą można pokonać dzięki szczepieniom. Choroby historyczne, takie jak ospa i polio, to kolejne przykłady chorób, których już nie obserwujemy dzięki powodzeniu szczepień.

Jak działają szczepionki?

Szczepionki narażają organizm na kontakt z próbką infekcji, dzięki czemu układ odpornościowy może być lepiej przygotowany na realny kontakt z infekcją. Należy podkreślić, że szczepionki nie zapobiegają narażeniu na infekcję, ale raczej pomagają organizmowi zareagować na infekcję i zapobiec ciężkiej chorobie.

Czy leki stosowane w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów zwiększają ryzyko infekcji?

Obecnie dostępnych jest wiele metod leczenia RZS, a stopień, w jakim zwiększają one ryzyko infekcji, może być różny. Ogólnie rzecz biorąc, proste środki przeciwbólowe (np. paracetamol) i niesteroidowe leki przeciwzapalne (np. ibuprofen) nie zmieniają ryzyka infekcji. Standardowe leki doustne, takie jak metotreksat lub sulfasalazyna, są łagodnymi metodami leczenia i mają bardzo minimalny wpływ na ryzyko infekcji. Silniejsze leki, takie jak leki biologiczne (np. blokery TNF, takie jak adalimumab) lub celowane leki doustne (np. inhibitory JAK) zwiększają ryzyko infekcji. W przypadku niektórych leków biologicznych lub leków celowanych stosowanych w leczeniu RZS, leki te wiążą się nie tylko z ogólnym zwiększonym ryzykiem infekcji, ale także z ryzykiem wystąpienia określonych rodzajów infekcji. Na przykład inhibitory JAK zwiększają ryzyko rozwoju półpaśca (rodzaj infekcji wirusowej powodującej bolesną wysypkę skórną). Wreszcie, steroidy (np. prednizolon lub metyloprednizolon podawany domięśniowo) również zwiększają ryzyko infekcji do poziomu podobnego lub większego, jak w przypadku leków biologicznych lub celowanych leków doustnych.

Należy podkreślić, że ryzyko infekcji wynikające z leczenia musi być zrównoważone korzyściami wynikającymi z leczenia RZS. Niekontrolowane RZS jest na ogół bardziej szkodliwe na dłuższą metę. Szczepionki oferują mechanizm, dzięki któremu można jeszcze bardziej poprawić stosunek ryzyka do korzyści w leczeniu RZS. Dostępne są szczepionki zapobiegające niektórym z najczęstszych infekcji, w tym zapaleniu płuc, grypie, półpaścowi i oczywiście Covid-19.

Jakie szczepionki powinienem otrzymać?

Niezależnie od wieku, każdemu choremu na RZS zaleca się coroczne szczepienie przeciwko grypie, a także jednorazową szczepionkę przeciwko zapaleniu płuc. Jeśli kwalifikujesz się, zaleca się również zaszczepienie się na półpasiec. Dwie dawki szczepionki Shingrix na półpasiec będzie mogła otrzymać każda osoba z ciężką obniżoną odpornością, która ukończyła 50. rok życia. Obecnie szczepionka jest dostępna wyłącznie dla osób powyżej 70. roku życia. Od 1 września 2023 r. szczepionkę będą mogły otrzymać także osoby, które ukończą 65. i 70. rok życia. szczepionkę po urodzinach, oprócz osób już w wieku 70-80 lat. Lekarz pierwszego kontaktu skontaktuje się z pacjentami, gdy staną się uprawnieni.

Obecnie harmonogramy i zalecenia dotyczące szczepień przeciwko Covid-19 szybko ewoluują, a informacje na temat szczepień przeciwko Covid-19 są dostępne tutaj. Zaleca się wstrzymanie leczenia metotreksatem na 2 tygodnie po każdej dawce szczepionki przeciwko COVID-19, aby zapewnić dobrą odpowiedź.

Alergie i szczepionki

Niektóre osoby mogą być uczulone na szczepionki. Ciężkie reakcje alergiczne występują na szczęście bardzo rzadko, jednak jeśli u pacjenta wystąpiła alergia, należy zawsze powiedzieć o tym lekarzowi lub farmaceucie przed przyjęciem szczepionki. Często alergia dotyczy czegoś zmieszanego ze szczepionką (takiego jak produkty jajeczne), a nie samej szczepionki, a czasami dostępne są produkty alternatywnych marek, które nie zawierają tych składników.

Różne rodzaje szczepionek

Szczepionki dzieli się ogólnie na trzy typy: szczepionki żywe, szczepionki mRNA i szczepionki inaktywowane:

Żywe szczepionki wykorzystują prawdziwą wersję infekcji. Przykładem tego jest szczepionka przeciwko żółtej febrze, która wykorzystuje żywą wersję wirusa żółtej febry, zmodyfikowaną tak, aby była bardzo słabą wersją wirusa oryginalnego. Żywe szczepionki na ogół wywołują bardzo dobrą odpowiedź immunologiczną, ale zwykle powodują nieco więcej skutków ubocznych (takich jak gorączka i bóle mięśni), dlatego generalnie unikamy żywych szczepionek u osób ze słabym układem odpornościowym (w tym osób chorych na RZS przyjmujących leki), ponieważ nawet bardzo łagodna szczepionka wersja infekcji może być szkodliwa. Do najczęściej stosowanych żywych szczepionek należą:

· Odra, świnka i różyczka (MMR)

· Rotawirus

· Ospa

· Ospa wietrzna

· Żółta febra

· BCG (szczepionka przeciw gruźlicy)

*Obecnie w Wielkiej Brytanii dostępne są dwie szczepionki przeciwko półpaścowi, jedna żywa (Zostavax) i druga nie (Shingrix). W przypadku osób chorych na RZS zazwyczaj najlepiej jest używać wersji nieaktywnej.

Szczepionki mRNA wykorzystują niewielki fragment materiału genetycznego, który będzie widoczny dla komórek organizmu i wykorzystany do wytworzenia białka występującego w infekcji. Jest to powszechny rodzaj szczepionki przeciwko Covid-19. Metoda mRNA naraża układ odpornościowy tylko na jedną część infekcji, dlatego nigdy nie może spowodować faktycznej infekcji, co oznacza, że jest bezpieczna nawet dla osób z osłabionym układem odpornościowym. Jednakże szczepionki mRNA szczególnie dobrze aktywują układ odpornościowy i dość często zdarza się, że po szczepieniu pojawia się ból ramienia lub przejściowa gorączka.

Inaktywowane szczepionki wykorzystują niewielką część organizmu zakaźnego do stymulacji odpowiedzi immunologicznej. Podobnie jak szczepionki mRNA, nigdy nie mogą spowodować faktycznej infekcji, dlatego można je bezpiecznie stosować podczas przyjmowania leków na RZS. Szczepionki inaktywowane są najpowszechniejszym rodzajem szczepionek i obejmują powszechnie stosowane szczepionki przeciw pneumokokom i grypie sezonowej dla dorosłych (dla dzieci dostępna jest żywa szczepionka przeciw grypie, dostępna w postaci aerozolu do nosa).

Czy leki na RZS przestaną działać szczepionki?

Przyjmowanie leków na RZS może zmniejszyć skuteczność szczepionki. Jednakże u większości ludzi szczepionki nadal będą zapewniać bardzo cenną ochronę przed infekcją, nawet jeśli nie będą działać tak dobrze w przypadku osób chorych na RZS.

Czy powinienem przerwać przyjmowanie leków na RZS podczas przyjmowania szczepionki?

W przypadku niektórych szczepionek możliwe jest zwiększenie szans na odpowiedź poprzez tymczasowe przerwanie leczenia RZS. Przerwanie stosowania metotreksatu na jedną dawkę przed i jedną po szczepieniu(-ach) prawdopodobnie zwiększy szansę na dobrą reakcję organizmu na szczepionkę. Jednakże przerwanie leczenia RZS może zwiększyć ryzyko zaostrzenia choroby. Jeśli Twoja choroba jest dobrze kontrolowana, rozsądna jest krótka przerwa w przyjmowaniu leku na RZS, ale jeśli RZS jest aktywne, powinieneś omówić ryzyko i korzyści wynikające z przerwania leczenia ze swoim zespołem reumatologicznym.

A co ze szczepionkami na żółtą febrę obowiązkowymi podczas podróży?

W niektórych krajach na świecie podczas podróży wymagany jest dowód szczepienia na żółtą febrę. Ogólnie rzecz biorąc, osobom z obniżoną odpornością na RZS nie zaleca się stosowania żywych szczepionek, takich jak żółta febra. Nadal możesz podróżować, ale będziesz musiał mieć przy sobie zaświadczenie lekarskie o zwolnieniu, które Twój reumatolog powinien być w stanie dostarczyć.

Dalsza informacja

Krajowe wytyczne Wielkiej Brytanii dotyczące szczepionek są publikowane i regularnie aktualizowane w „Zielonej Księdze”. Rozdział 7 Zielonej Księgi zawiera szczegółowe zalecenia dla osób cierpiących na choroby współistniejące, w tym RZS.

Aktualizacja: 09.07.2022

Leki na reumatoidalne zapalenie stawów

Uważamy, że niezwykle istotne jest, aby osoby cierpiące na RZS rozumiały, dlaczego i kiedy stosowane są określone leki oraz jak działają w leczeniu choroby.

Zamów/Pobierz